Onze methode
Wat speelt er in de onderstroom en hoe krijg je dat naar boven?
Het is niet altijd eenvoudig om te starten met circulariteit. Het kan iets zijn wat nog niet speelt in de organisatie, waar geen aandacht voor is en waar medewerkers nog niet veel vanaf weten. Voordat concrete acties kunnen worden ondernomen, moet iedereen begrijpen wat circulariteit inhoudt en waarom het belangrijk is. Uit onze ervaring blijkt dat er voornamelijk 2 dingen van belang zijn als eerste stap in de route naar circulariteit. (1) Het bewustzijn vergroten organisatie-breed en (2) het meenemen van de organisatie in circulariteit.
Iedereen heeft andere drijfveren
In ons werk hebben we vaak te maken met mensen die intrinsiek gemotiveerd zijn om aan de slag te gaan met duurzaamheid en circulariteit. En gelukkig zien we dat het aantal mensen dat intrinsiek gemotiveerd is, groeit. Echter is het niet zo vanzelfsprekend dat iedereen in een organisatie dezelfde drijfveer heeft en komt het vaak genoeg voor dat er maar één of twee personen zijn die zich bezig houden met een onderwerp als circulariteit. Dan wordt het ineens best lastig om een hele organisatie in beweging te krijgen.
Het is goed om te bedenken dat iedereen een andere reden heeft om aan de slag te gaan met circulariteit en dus ook een eigen perspectief kan hebben op hoe dit zich vertaalt naar de organisatie. Waar de één aan de slag wil met circulariteit voor de toekomstige generatie, wil de ander aan de slag om minder afhankelijk te worden van de supply chain. Weer anderen zijn met name geïnteresseerd in de nieuwe business modellen, en omzetstromen, die met circulariteit gepaard kunnen gaan of worden gedreven door steeds verder ontwikkelde wet- en regelgeving.
Coalition of the willing en urgentie als startpunt
Het startpunt begint vaak met toelichten wat circulariteit is en wat het kan betekenen voor de organisatie. Dit zorgt ervoor dat er geen verkeerde verwachtingen of ideeën zijn bij de term circulariteit én laat zien welke ontwikkelingen spelen die interessant zijn voor een organisatie.
We noemen dit vaak het planten van zaadjes, waarbij er met interne stakeholders gesproken wordt over circulariteit om het bewustzijn te verhogen. Dit kan op verschillende manieren gedaan worden. Er kunnen inspiratiesessies worden georganiseerd, webinar-series, circulaire challenges en nog veel meer. Belangrijk in deze fase is om te ontdekken wie graag aan de slag willen met circulariteit, om zo een ‘coalition of the willing’ op te zetten. Dit zijn interne ambassadeurs die op persoonlijke titel gemotiveerd zijn om zich hiermee bezig te houden en met anderen het gesprek aan te gaan.
Medewerkers meenemen in verandering
Circulariteit vergt een bepaalde mindset-shift en kan leiden tot verandering. Van nature hebben mensen weerstand tegen verandering en bij circulariteit is dit niet anders. Het overkomen van deze (natuurlijke) weerstand en het betrekken van medewerkers in het proces naar circulariteit, is cruciaal om te zorgen voor draagkracht in de organisatie.
Om verandering daadwerkelijk in te bedden in een organisatie is een concreet implementatieplan, met veranderplan enorm belangrijk. Daarom is voor ons de culturele en menselijke benadering – de “onderstroom”, minstens even belangrijk als de technische en wetenschappelijke kant van het proces, de “bovenstroom”.
Alles wat niet gezegd wordt, kan soms net zo belangrijk zijn als alles dat wel gezegd wordt. Door naar cultuur, gedrag en houding van medewerkers te kijken ten opzichte van circulariteit, zijn we beter in staat een plan te maken dat past bij de organisatie. Thema’s die hierbij aan bod komen zijn bijvoorbeeld kennis en vaardigheden en leiderschap, maar betreft ook communicatie.
Een menselijke aanpak voor circulariteit
Organisaties hebben veel vragen rondom circulariteit. De eerste stap is vaak het creëren van bewustzijn en het meenemen van de organisatie. Pas als deze basis ligt, kan een plan gemaakt worden om aan de slag te gaan met circulariteit. Dit kan bijvoorbeeld in een circulaire strategie met concreet actieplan. Door medewerkers actief te betrekken in deze aanpak ontstaat er een gedragen plan op circulariteit. De onderstroom staat hierin centraal: Niet alleen in de aanpak, maar ook in de uitwerking. Een implementatieplan, met helder veranderplan, op circulariteit zorgt er niet alleen voor dat er circulaire activiteiten ontplooid worden, maar ook dat medewerkers op de juiste manier mee worden genomen in het proces.