We spraken met Greg Bruininkx
En vroegen hem: Wat doet de provincie Utrecht aan het bevorderen van Circulair Ondernemerschap?
Greg Bruininkx (31) werkt samen binnen het team Economie van de Provincie Utrecht aan de transitie naar de circulaire economie. Hij helpt ondernemers (MKB) via gemeenten en werkgeversorganisaties om de volgende stap te zetten naar circulair ondernemerschap.
Circulaire Samenleving 2050
De Provincie Utrecht heeft een beleidsvisie en uitvoeringsagenda ‘Circulaire Samenleving 2050’ vastgesteld. Een van de doelen waaraan gewerkt wordt is het bijdragen aan de bewustwording van het nut van ’circulaire bedrijfsvoering’. In het kader van het Economische Beleid van de Provincie Utrecht draagt de Provincie direct bij aan het opschalen van circulair ondernemerschap in de regio Utrecht.
Op het kantoor van de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht begint hij bevlogen: “Voor mij staat circulaire economie niet op zichzelf, maar dient het als een middel binnen een groter geheel. Ik hou ervan bezig te zijn met transities. Het werken in deze circulaire transitie vereist creativiteit, doorzettingsvermogen en een voortdurende zoektocht naar innovatieve oplossingen.”
Wat spreekt je met name aan in het werken aan de circulaire transitie?
‘’De circulaire transitie steekt er voor mij bovenuit vanwege de complexiteit die het zich meebrengt. Het relatieve aandeel ondernemers op het totaal van ondernemers dat bijdraagt aan de circulaire economie moet gaan groeien. De realiteit is alleen dat de circulaire economie nu stagneert, omdat de lineaire economie harder groeit dan de circulaire. Het werken aan de circulaire economie vereist veel pionierswerk, omdat er nog geen vaststaande formule is voor succes. Het is een uitdagend terrein waarin men moet navigeren, vooral omdat het werken met internationale ketens en afhankelijkheid van buitenlandse grondstoffen nieuwe vraagstukken en uitdagingen met zich meebrengt. Er zijn nog steeds veel onduidelijkheden, zoals de vraag wat nu eigenlijk de precieze definitie is van een circulaire onderneming, waardoor het proces nog complexer wordt.’’
Greg geeft aan de circulaire transitie niet als een op zichzelf staand doel te benaderen, maar eerder als een middel om andere transities mogelijk te maken. Door de circulaire activiteiten effectief aan te pakken, dragen die bij aan verschillende andere actuele uitdagingen, waaronder klimaatadaptatie, water- en energietransitie. Hij geeft aan dat de transitie bijdraagt aan minder intensief grondstoffengebruik en zorgt voor het toekomstbestendig maken van de regionale economie. Het biedt positieve impulsen voor werkgelegenheid, innovatie en het toekomstbestendig maken van belangrijke sectoren.
Op basis van de resultaten van de Circulaire Volwassenheidsmeting konden we beleidsmatig aanbevelingen geformuleerd worden, die we praktisch kunnen vertalen naar beleid dat beter aansluit bij de behoeften van verschillende type ondernemers.”
Wat is de rol van de Provincie Utrecht in de circulaire transitie?
“De Provincie Utrecht speelt een uiteenlopende rol in de circulaire transitie. We stimuleren circulariteit door ondersteuning van campagnes en deelname aan circulaire innovatieprogramma’s zoals @DigiC. Onze aanpak richt zich op het identificeren van belemmeringen en het benutten van de krachten van ondernemers in de regio Utrecht. Als je kijkt naar het economische profiel in Utrecht ligt de nadruk op de financiële dienstverleningssector en bijvoorbeeld minder op de maakindustrie. In ons beleid leggen we daarom bijvoorbeeld de focus op de financiële sector. We merken dat voor veel circulaire initiatieven financiering een uitdaging blijft, vooral omdat circulaire verdienmodellen meer tijd nodig hebben om rendabel te worden. Daarom werken we samen met de Kopgroep Circulair Financieren en bieden we trainingen aan.’’
Kun je ons vertellen wat de visie is op circulair ondernemerschap binnen de Provincie Utrecht? Op welke manier heeft het een plek in het coalitieakkoord 2023 – 2027?
‘’Circulair ondernemerschap wordt binnen de provincie gezien als een kans. We streven naar een circulaire samenleving tegen 2050. Hoewel we momenteel nog geen prioritaire thema’s hebben, is onze focus als provincie sterk gericht op het versterken van het brede MKB en de dienstverlening hier naar toe. Dit is in lijn met ons coalitieakkoord, waarin circulariteit wordt gezien als een kans om te verduurzamen. Binnenkort wordt er een middellange termijn strategie opgesteld, aansluitend op de beleidsvisie 2050.’’
Hoe maak je inzichtelijk of jullie beleid effect heeft?
‘’Wij kunnen niet de totale impact van ons beleid meten op de circulaire transitie, maar monitoren wel de status van het circulair ondernemerschap in de regio binnen deze transitie om ons beleid op basis van feiten af te stellen en bij te sturen. Door dit proces te herhalen, kunnen we de voortgang van de transitie nauwlettend volgen en onze beleidskeuzes daarop afstemmen. Hoewel we de impact van ons beleid dus niet direct kunnen meten, stelt dit ons wel in staat om weloverwogen beslissingen te nemen op basis van de relatie tussen ons beleid en de circulaire transitie in de regio.”
Uiteindelijk heeft jullie uitvraag geleid tot de ontwikkeling van de Circulaire Volwassenheidsmeting. Hoe hebben jullie het traject met de Circulaire Volwassenheidsmeting ervaren?
“Het traject met de Circulaire Volwassenheidsmeting was voor ons een waardevolle ervaring. Twee jaar geleden zijn we samen met Route Circulair gaan zitten om een bottom-up aanpak te ontwikkelen voor het meten van circulair ondernemerschap, waar vervolgens beleid op kon worden gebaseerd. Dit resulteerde in een opschaling pilot om te onderzoeken hoe we deze aanpak representatief konden maken voor de regio.
Wat we fijn vonden aan de Circulaire Volwassenheidsmeting was de inzage in de verscheidenheid tussen ondernemers en bedrijven. De Circulaire Volwassenheidsmeting bood inzicht in verschillende typen ondernemers persona’s en hoe we daarmee konden omgaan. Op basis van de resultaten van de Circulaire Volwassenheidsmeting konden we beleidsmatig aanbevelingen geformuleerd worden, die we praktisch kunnen vertalen naar beleid dat beter aansluit bij de behoeften van verschillende type ondernemers.”
Wat zijn volgens jou de belangrijkste voordelen van het meten van circulaire volwassenheid voor bedrijven?
‘’De Circulaire Volwassenheidsmetingen stelden ons in staat om verschillen tussen ondernemers te zien, wat echt waardevol was. Sommige bedrijven hebben bijvoorbeeld specifieke afdelingen die al als circulair worden beoordeeld, maar het is niet altijd duidelijk of ze als geheel circulair zijn en hoever ze precies zijn. Zijn het de koplopers? Behoren ze tot de ‘’early majority’’? Of misschien zelfs tot de groep die nog aarzelend tegenover de circulaire transitie staat? Met de Circulaire Volwassenheidsmetingen werd het veel duidelijker hoe je deze verschillende typen bedrijven kunt herkennen en hoe je ermee kunt omgaan.
Een ander interessant punt was dat veel van de bevindingen uit het onderzoek eigenlijk niet verrassend waren. Dat lijkt misschien vreemd, waarom zouden we onderzoek doen naar iets dat al bekend is? Maar tot nu toe hebben we vaak naar ondernemers geluisterd over hun problemen en kansen, een rode draad gezocht en enkele belangrijke thema’s geïdentificeerd. Het probleem was echter dat deze conclusies zelden grondig onderbouwd waren. Het is waardevol om met de Circulaire Volwassenheidsmeting te werken doordat we gebruikgemaakt hebben van diepgaande workshops, interviews en analyses. Alles werd daardoor veel beter onderbouwd. Ik denk dat we met ons beleid ook echt in die richting moeten bewegen.’’
In het ontwikkelen van de meting is de samenwerking opgezocht met Arjen Wierikx, onderzoeker op het onderwerp meten van circulariteit, verbonden aan de Hogeschool Utrecht en de TU Delft. Greg geeft aan dat er door de samenwerking met onderwijsinstellingen extra waarde is geleverd en er hierdoor verder wordt gegaan dan alleen de relatie tussen ondernemer en overheid, dit draagt bij aan een sterke basis voor het beleid.
Hoe zie je de verdere ontwikkeling en toepassing van de Circulaire Volwassenheidsmeting?
“Het belangrijkste is dat de huidige lijn moet worden doorgezet en dat er aandacht is voor het representatieve karakter van het beleid naar ondernemers. We zouden ons bijvoorbeeld nog gerichter kunnen focussen op een specifieke sector. Stel je voor, we kiezen een sector als de zorg en identificeren de belangrijkste partijen. Daar passen we dan de Circulaire Volwassenheidsmeting op toe, en herhalen dat na een paar jaar. Hierdoor kunnen we een gerichter beeld krijgen van de vooruitgang.’’
Op basis van jouw ervaring, welke kansen zie je voor verdere groei van circulair ondernemerschap in de regio Utrecht?
‘’Het verbeteren van het onderscheiden tussen verschillende typen ondernemers lijkt mij cruciaal voor het identificeren van kansen en gericht ondersteuningsbeleid. Daarnaast is het van groot belang dat we starten met het implementeren van wetgeving die zorgt voor een level playing field, waarbij ondernemers beter kunnen concurreren met lineaire bedrijven. Dit is naar mijn mening de grootste kans op succes. Voor ondernemers die momenteel achterlopen, ligt de kans in het toenemende bewustzijn dat steeds meer doordringt. Dit kan leiden tot vragen van medewerkers en zelfs tot actie op het gebied van circulariteit, wat op zijn beurt kan leiden tot ketensamenwerking en nieuwe innovaties.
Het is belangrijk om bewust te spreken over twee soorten ondernemers: de lineaire ondernemers die de overstap maken naar circulariteit en de circulaire koplopers. Het is belangrijk dat wij als provincie een steeds beter begrip krijgen van deze tweedeling. De nuance tussen de verschillende ondernemers kan ons helpen om de kansen voor circulariteit beter in kaart te brengen en effectiever beleid te maken.’’
‘’De Circulaire Volwassenheidsmeting voor overkoepelende organisaties stelde ons in staat om verschillen tussen ondernemers te zien, wat echt waardevol was. Alles werd beter onderbouwd doordat we gebruikgemaakt hebben van diepgaande workshops, interviews en analyses. Ik denk dat we met ons beleid ook echt in die richting moeten bewegen.”
Beleidsmedewerker Circulaire Economie
Greg Bruininkx
Interesse in het eindrapport?
Interesse in het eindrapport van de Circulaire Volwassenheidsmeting 2023 uitgevoerd in de regio Utrecht?